Warmte vertegenwoordigt de helft van de in Europa verbruikte energie, en deze is nog steeds hoofdzakelijk van fossiele oorsprong.
De vervanging van olie- en gasketels door hernieuwbare oplossingen is nog steeds een echte uitdaging.
Hoewel er meer en meer biomassaketels en warmtepompen worden verkocht, zijn we nog ver verwijderd van een koolstofvrije verwarmingssector.
Een Waals gezin dat de beschikbare energietechnologieën vergelijkt, zou bijvoorbeeld kunnen uitkomen op een schatting van ongeveer 16.000 euro (incl. btw) voor een ketel op biomassa, terwijl een gasketel nauwelijks 3.500 euro (incl. btw) zal kosten.
En de besparingen die een goedkopere brandstof (pellets, houtsnippers) oplevert, zijn soms niet voldoende om de extra kosten van de installatie te dekken.
Voor de toepassing van warmtepompen is het noodzakelijk dat het gebouw (zeer) goed geïsoleerd is – wat niet het geval is voor ¾ van de woningen in Wallonië – en dat er heel wat werk wordt verricht om de warmtepomp efficiënt te maken, anders verbruikt hij veel elektriciteit, waardoor de factuur zeer hoog wordt in vergelijking met de huidige prijs van stookolie.
Kortom, in de huidige context zal een gezin dat wil verwarmen zonder te vervuilen, het moeilijk hebben om relevant advies te vinden en zal het vaak duurzame oplossingen vinden die ofwel duur zijn in aankoop (biomassa) ofwel duur in gebruik (warmtepomp).
Om duurzame en kosteneffectieve keuzes te vergemakkelijken, hebben wij onlangs advies gegeven aan toekomstige bouwers/renovatiebedrijven (zie ons artikel Welke hernieuwbare energietechnologie moet mijn huis verwarmen?).
Stookolie verbieden en gas uitsluiten
In België wordt gemiddeld 35% van de woningen nog steeds verwarmd met stookolie – de meest vervuilende energie – maar met grote verschillen tussen de gewesten: 16% in Vlaanderen en Brussel, tegenover 50% in Wallonië.
In Vlaanderen wordt het installeren van een mazoutketel vanaf 2022 verboden, terwijl Brussel deze energietoepassing tegen 2025 zal verbieden. Maar Wallonië denkt daar niet aan vóór … 2035.
Gas wordt momenteel ten onrechte voorgesteld als het belangrijkste alternatief. Aardgas is immers een goedkope energiebron omdat het profiteert van subsidies en een gunstig belastingstelsel. Deze oneerlijke concurrentievoorwaarden vormen een ernstige belemmering voor de ontwikkeling van hernieuwbare energie.
En in feite beginnen de kosten van groene warmte concurrentieel te worden met ketels op fossiele brandstoffen (zie ons artikel Nee, gas is niet nodig voor de verwarming van gebouwen).
Warmtepompen stimuleren
In een persbericht verwelkomt de Vereniging voor Thermische Technieken (ATTB) twee initiatieven die de warmtepompmarkt in België een boost kunnen geven: de invoering van een capaciteitstarief (gepland voor juli 2022 in Vlaanderen) en de verdere ontwikkeling van de digitale meters.
Met een capaciteitstarief wordt uw factuur niet langer alleen berekend op basis van de hoeveelheid elektriciteit die u van het net afneemt (kWh), maar ook op basis van de pieken in uw verbruik (kW). Gezinnen die hoge pieken in hun verbruik hebben – die nadelig zijn voor het beheer van het net – zullen meer betalen dan gezinnen die hun verbruik spreiden. In de toekomst zullen verschillende tariefperiodes worden ingevoerd met stimulerende of ontmoedigende tarieven, om de consumenten aan te moedigen hun verbruik te verschuiven en zo de piekvraag op het net te beperken.
Dankzij het van nature lage vermogen van de warmtepomp (goed geïsoleerd huis) en de mogelijke programmering in de tijd, zal het mogelijk zijn stimulerende tarieven te kiezen en zo de huishoudelijke factuur te verlagen.
Deze nieuwe context zal de ontwikkeling van de Belgische warmtepompmarkt zeker ten goede komen.
De consument zal verbruikspieken vermijden en zijn verbruik gelijkmatiger spreiden, waardoor de belasting van het elektriciteitsnet wordt verminderd.
Verder pleit de ATTB voor een “taks shift”: fossiele brandstoffen meer belasten en elektriciteit minder, om het gebruik van elektriciteit aantrekkelijker te maken.
Dit belastingvoordeel zou warmtepompen des te rendabeler maken.
De federale regering werkt inderdaad aan een dergelijke taks shift, vooral omdat de energieprijzen momenteel sterk stijgen.