Vanaf 2027 zullen de verwarmings- en brandstoffacturen van burgers waarschijnlijk stijgen door de invoering van ETS2 en de bijbehorende CO2-heffing.
Het ETS systeem, gelanceerd in 2005, is een mechanisme voor de handel in emissierechten gericht op grote vervuilende industrieën. Het doel is om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen, waarbij de inkomsten uit deze heffing opnieuw worden geïnvesteerd in de energietransitie.
De eerste fase, ETS1, was tot nu toe alleen van toepassing op industrieën, fabrieken en energieproducenten (zoals elektriciteitscentrales en olieraffinaderijen). In 2024 werd het systeem uitgebreid naar de luchtvaart en de zeevaart sector.
Vanaf 2027 wordt ETS2 ingevoerd en zal het ook de wegtransport- en bouwsector (zowel residentieel als commercieel) omvatten. Dit zijn sectoren die direct invloed hebben op het dagelijks leven van huishoudens (brandstof voor reizen, gas voor verwarming, enz.). Het doel blijft ongewijzigd: de uitstoot van broeikasgassen geleidelijk verminderen om in 2050 klimaatneutraal te zijn.
Maar hoe heeft dit rechtstreeks invloed op het dagelijks leven van mensen?
Of het nu om benzine, diesel, stookolie of gas gaat, zullen leveranciers deze CO2-heffing moeten betalen en zullen deze onvermijdelijk doorberekenen in hun tarieven. Als laatste schakel in de productie-consumptieketen zullen huishoudens het effect waarschijnlijk voelen via hogere energierekeningen als ze fossiele brandstoffen gebruiken voor verwarming of transport.
Hoeveel bedraagt deze stijging? Volgens een artikel van Febeg, gepubliceerd eind september, moet men rekenen op een stijging van 10% van de gasrekening, wat neerkomt op een gemiddelde extra kost van maximaal 150 euro per jaar voor de gemiddelde consument. En dat is alleen als de koolstofprijs stabiel blijft op 45 euro per ton. Het Institute for Climate Economics verwacht echter dat deze prijs eerder zal stabiliseren rond de 70 à 75 euro.
Een kwart van de opbrengsten uit ETS2 zal worden toegewezen aan een sociaal klimaatfonds (FSC). Dit fonds zal ondersteuning bieden aan de meest kwetsbare huishoudens.
De verschillende richtlijnen van de EU lijken een duidelijke wil tonen om verandering teweeg te brengen. Maar bestraffende en/of ontmoedigende regelgeving zal niet genoeg zijn. De energietransitie vereist meer ambitie en een snelle uitrol van hernieuwbare energiebronnen, om te voorkomen dat de financiële last van deze Europese richtlijnen volledig bij de burger terechtkomt.