Meer precies werd 21,8% van de huishoudens getroffen, 6,9% meer dan in 2021. De cijfers van de recente barometer van de Koning Boudewijnstichting tonen aan dat energieverbruik voor velen van ons een zorg blijft.
Ter herinnering: energiearmoede is de moeilijkheid om in zijn eigen energiebehoeften te voorzien voor basisgebruik: verwarming, verlichting, koken, enz. Deze situaties zijn het gevolg van een aantal factoren, waaronder lage inkomens, slechte energieprestaties van woningen en hoge energieprijzen.
Met een extra uitgave van €73 per maand aan energierekeningen heeft 13,5% van de huishoudens energiekosten die te hoog zijn voor hun inkomen. De toename van energiearmoede varieert van gewest tot gewest, waarbij Wallonië het hoogste percentage laat zien (29,2%). Daarna volgt het Brussels Hoofdstedelijk Gewest met 28,2% en Vlaanderen met het laagste percentage (16,4%).
Het is geen verrassing dat deze situatie het resultaat is van verschillende opeenvolgende (of zelfs gelijktijdige) crises in de afgelopen jaren. De COVID-pandemie, met een sterke daling van de vraag naar elektriciteit tijdens de lockdown periode, werd gevolgd door een spoedige hervatting, waardoor vraag en aanbod uit balans raakten en de energieprijzen dus stegen. Het conflict in Oekraïne heeft de situatie verergerd en de prijzen opgedreven.
In december 2022 was de prijs per MWh aardgas 2,5 keer hoger dan in 2018, en zelfs 4 keer hoger dan in december 2020. De prijs van stookolie was ook 28% hoger dan in 2021.
De crisis heeft niet alleen de meest kwetsbare van de maatschappij getroffen. De ernst van de crisis heeft aangetoond dat energiearmoede nu iedereen kan treffen, ook de middenklasse. De “kern”-middenklasse blijft stabiel, terwijl de “lagere” middenklasse stijgt van een energiearmoedepercentage van 36,2% in 2021 naar 43% het jaar daarop. Alleenstaanden en eenoudergezinnen blijven het kwetsbaarst voor energiearmoede en stijgen van 24,8% naar 37,4%.
Hoe kunnen hernieuwbare energiebronnen helpen om energiearmoede te bestrijden?
Hernieuwbare energiebronnen hebben lagere productiekosten dan fossiele brandstoffen en stabielere prijzen, wat een positief effect heeft op de facturen. De strijd tegen energiearmoede houdt natuurlijk ook renovatie van huizen in. Een verbetering van de energie-efficiëntie helpt om de energie-uitgaven, en dus de energiekosten, onder controle te houden.
Hoe kunnen we mensen in energiearmoede betrekken bij de energietransitie, zodat zij net als de rest van de samenleving kunnen profiteren van de voordelen van hernieuwbare energie?
De memorandum van de Energie Commune stelt concrete oplossingen voor om de strijd tegen energiearmoede koolstofarm te maken:
- Financiële steun bieden voor toegang tot lokale hernieuwbare energieproductie
- De deelname van mensen in energiearmoede aan energiedelen aanmoedigen via het Federaal Sociaal Fonds.
- Het delen van energie in sociale woningen aanmoedigen
- Energiedelen projecten opzetten waarbij mensen in energiearmoede betrokken zijn.
De democratisering van de energietransitie is daarom essentieel om de samenleving als geheel eerlijke toegang te geven tot hernieuwbare energie.