Deskundigen, fabrikanten en politici hebben samen de balans opgemaakt van de uitdagingen van fotovoltaïsche cellen in België: ontwikkeling, integratie op het net, technologische innovaties, eigen verbruik, kwaliteit, opslag, ... Dit zijn de belangrijkste elementen.
Het Belgian Solar Network 2017, georganiseerd door APERe en het Becquerel Institute, heeft zijn beloften in een wereld van (r) evolutie waargemaakt: de belangrijkste Belgische spelers in de fotovoltaïsche sector, die op 23 en 24 november in Brussel bijeenkwamen, benadrukten het belang voor België om de ongelooflijke ontwikkeling van fotovoltaïsche energie in de wereld niet te missen. Met een geaccumuleerd vermogen van bijna 400 GWp en een jaarlijks geïnstalleerd vermogen van 90 GWp, is de globale sector is goed voor 100 miljard €, geleid door China, de VS, Japan, India, Europa en een groot aantal opkomende landen.
In België is 1 op 12 Belgische huishoudens uitgerust met fotovoltaïsche zonnepanelen. De geïnstalleerde capaciteit bedraagt meer dan 3,5 GWp, of ongeveer één procent van de wereldcapaciteit. En Belgische bedrijven dragen bij aan de ontwikkeling van deze internationale markt.
Het Belgian Solar Network 2017 was een kans om aan te tonen dat de ontwikkeling van fotovoltaïsche zonne-energie veel kansen biedt, zowel economisch als sociaal, en deel uitmaakt van langetermijnvisies.
De eerste dag van de conferentie focuste zich op de belangrijkste elementen van de toekomst van de fotovoltaïsche sector: Duitsland is een bron van inspiratie, de integratie van fotovoltaïsche energie in de elektriciteitsnetten blijft een groot probleem en de beleidsmakers moet zorgen voor een zeker en investeringsvriendelijk klimaat. De huidige energiebedrijven hebben dit goed begrepen en beginnen te werken met innovatieve formules die de markt de volgende jaren nog zou moet versnellen.
Op de tweede dag werden er recente technologische ontwikkelingen op het gebied van fotovoltaïsche systemen, gebouwintegratie (BIPV) en verschillende aanverwante apparatuur zoals omvormers en opslagoplossingen gepresenteerd.
Gezien de grote modulariteit van fotovoltaïsche energie is ze in veel domeinen aanwezig, van residentiële toepassingen tot grote energiecentrales op de grond of op het dak, terwijl de elektrificatie van het transport tegelijkertijd stijgt. Bovendien is het op elkaar afstemmen van fotovoltaïsche productie en consumptie een grote uitdaging die zich concreet vertaalt in oplossingen die de hoeveelheid eigen verbruik verhogen.
Duitsland bron van inspiratie
Met ongeveer 40 GWp vandaag ligt Duitsland op schema om zijn doelstelling van 52 GWp aan fotovoltaïsche energie in 2020 te halen. Afgezien van de cijfers gaat het land in een nieuwe fase van ontwikkeling van zonne-energie. Door de zonneproductieprijzen van de laatste aanbestedingen duikt de kostprijs onder de grens van 5 €/kWh. Zelfs met de Duitse zonneschijn wordt de netpariteit voor de levering van elektriciteit ruim overschreden en ligt ze dicht bij de elektriciteitsprijs. Dit brengt Sven Goethals (BayWa.re.) tot de conclusie “dat de toekomst van PV ligt in de formules van PPA (Power Purchase Agreement of Elektriciteitsaankoopovereenkomst), de virtuele energiecentrale en blockchain voor elektriciteit”.
Fig. Evolutie van eenheidsprijzen van Duitse aanbestedingen. Presentatie door Sven Goethals (BayWa.re).
Discussie over integratie op het net
Elia schat een potentieel van 40 GWp op enkel de beste Belgische daken. ORES en INFRAX hebben te kennen gegeven tijd nodig te hebben om na te denken over de beste strategie die het hoofd biedt aan de opkomst van gedecentraliseerde fotovoltaïsche productie, maar ook aan de vooruitzichten voor elektrificatie van verwarming en transport.
De ontwikkeling van warmtepompen bij het verwarmen van elektrische voertuigen en elektrisch opladen kunnen de huidige beheercodes verstoren. Echter, de signalen van de internationale markt zijn er en deze realiteit dwingt België vandaag concrete maatregelen te nemen.
De slimme meters bij de consumenten, de slimme omvormers (die het beheer van activa en reactiva mogelijk maken) voor prosumenten en de spanning gestuurde transformatoren zullen zeker snel worden ingezet.
Ten slotte zullen de prijzen worden herzien en een capaciteitstarief zal op tafel komen. Didier Hakin (ORES): “De inzet van slimme meters is essentieel om het gedrag te objectiveren. Het aanmoedigen en belonen van duurzaam individueel gedrag is mogelijk. Een correct vastgelegd DNB-tarief, , draagt bij tot een optimaal geslaagde energietransitie. Het DNB-tarief kan een katalysator worden voor de markt. ”
Belgisch regionaal beleid unaniem over de toekomst van fotovoltaïsche zonne-energie
Fotovoltaïsche zonne-energie moet kunnen profiteren van een stabiel wetgevingskader. Het is contraproductief om beginnende investeerders op te zadelen met netvergoedingen, het versterkt alleen de negatieve perceptie die er al bij een deel van de bevolking is en er zullen in België kostbare jaren verloren gaan, terwijl het zijn industrie benadeelt. Niettemin begrijpt de politieke wereld nu ten volle het belang van deze transitie en het nakomen van de klimaatverplichtingen. Fotovoltaïsche zonne-energie moet kunnen profiteren van een stabiel wetgevingskader. Jean-Luc Crucke, Waals minister van Energie, heeft als belangrijkste doelstelling om “het Waalse vertrouwen in fotovoltaïsche zonne-energie terug te winnen”. En Bart Tommelein dringt erop aan dat: “de zon de toekomst is.
Van links naar rechts: Bram Claeys (ODE-Vlaanderen), moderator van het debat met de energieministers Jean-Luc Crucke (Wallonië), Bart Tommelein (Vlaanderen) en de vertegenwoordiger van Céline Fremault (Brussel).
Technologische innovatie verbetert de efficiëntie, ontwikkelt nieuwe materialen en maakt nieuwe toepassingen mogelijk
Silicium blijft op gebied van fotovoltaïsche cellen marktleider met meer dan 95% van de verkoop. De efficiëntie van standaardcellen (Al-BSF) is nu verbeterd door een nieuwe generatie cellen, PERC (Passive Emmiter and Rear Contact) genaamd. Het rendement van de marktcellen zou van 20 % naar 26% kunnen gaan met een groeicurve van + 0,6% per jaar. De efficiëntie zal de theoretische limiet van 29,4% benaderen.
Bovendien bestudeert IMEC, het Vlaams instituut voor Vlaams interuniversitair onderzoek in micro-elektronica en nanotechnologieën, een nieuw materiaal: de perovskietcel. Gecombineerd met een siliciumcel, zou de kruising rendementen kunnen halen van meer dan 30%. IMEC onderzoekt bovendien tweezijdige cellen die, verticaal geïnstalleerd, nieuwe toepassingen kunnen creëren die minder gevoelig zijn voor vervuiling of geïntegreerd zijn in de infrastructuur.
Fig. Verwachte evolutie in fotovoltaïsche conversierendementen van mono-junctiecellen. Presentatie door Jef Poortmans (IMEC).
Eigen verbruik centraal in de residentiële fotovoltaïsche markt
Gezien de lagere kostprijs van fotovoltaïsche zonne-energie, hangt de winstgevendheid van een fotovoltaïsch project af van een hoog percentage eigen verbruik. Dit versterkt de financiële rentabiliteit. Een eenvoudige en onmiddellijke oplossing voor de huisvesting is fotovoltaïsche zonneverwarming. (lees ons artikel We hebben de fotovoltaïsche zonneverwarming getest, een opslag van overtollige binnenlandse fotovoltaïsche elektriciteit).
Op grotere schaal heeft het onderzoeksproject Premasol uitgevoerd door GreenWatch het flexibiliteitspotentieel van het bundelen van een reeks van consumenten en PV-producties concreet bestudeerd. Op deze schaal biedt het collectieve zelfverbruik “een beter gebruik van het distributienet, zelfs om de gebruikskosten te verlagen”, zegt Jérôme Kervin (Greenwatch).
Fig. PV-verwarming, een eenvoudige en effectieve oplossing voor gebruik van warm water in woningen. Presentatie door Benjamin WILKIN, APERe
Kwaliteit: productiviteit bewaken als een diagnose van goede prestaties
Indien u fotovoltaïsche zonne-energie-installatie aanschaft, gaat het om een investering in een elektrisch productiesysteem dat meer dan 25 jaar zal werken. Daarom zijn de kwaliteit van producten en de implementatie daarvan, als ook het voortdurend opvolgen van de prestaties, een prioriteit voor elk project. Voor grote projecten in het bijzonder zal de keuze van de geïmplementeerde oplossing niet worden bestudeerd op investeringsniveau (CAPEX), maar op het niveau van de kostprijs van de economische levensduur (LCOE). Eszter Voroshazi (IMEC) concludeert: “De kwaliteit van PV is de sleutel tot een lage LCOE” (“De kwaliteit van de fotovoltaïsche energie-installatie zorgt voor een lagere kostprijs van zonne-energie”).
Opslag en elektrische mobiliteit
De laatste sprekers van het event concludeerden dat de gezamenlijke daling van de prijzen van batterijen, fotovoltaïsche cellen en elektrische voertuigen nieuwe kansen zullen creëren in alle segmenten, nieuwe “bedrijfsmodellen” en ten slotte kansen voor groei in de energietransitatiesector.
Er werden talrijke en interessante gesprekken gevoerd tussen de deelnemers.
Het Belgian Solar Network wil zich met de Vlaamse, Waalse en Brusselse fotovoltaïsche actoren positioneren als de plaats van uitwisseling en ontmoeting tussen industriëlen, ontwikkelaars en onderzoekers. Afspraak voor de tweede editie in het najaar van 2018 !